Onderhoud kapitaalgoederen

Apeldoorn is een ‘Buitenstad’ met veel groen en een openbare ruimte die schoon, heel en veilig is. Het is het stamkapitaal van onze gemeente. Verduurzaming en ‘voorraadbeheer’ zijn centrale opgaven voor de toekomst. Het voorraadbeheer betreft het zodanig in standhouden van de voorzieningen dat een veilig en economisch verantwoord gebruik mogelijk is. Als uitgangspunt voor het onderhoud geldt het niveau B volgens het handboek openbare ruimte van CROW.
Als de kapitaalgoederen versleten raken dienen ze te worden vernieuwd of vervangen.
Met het beheren van de stad gaan we de focus meer leggen op projecten die bijdragen aan de doelstellingen van de stad, bijvoorbeeld door de inzet van bestaande middelen zoveel mogelijk te combineren met het duurzaam en toekomstbestendig maken van de openbare ruimte. Hierbij wordt gebruik gemaakt van monitoringsinformatie over de huidige toestand, het functioneren en door projecten te prioriteren op hun bijdrage aan deze doelstellingen. In de periode 2016-2018 is uit het onderzoek ‘Grip op kapitaalgoederen’ gebleken dat de vervangings- en vernieuwings-middelen voor de meeste kapitaalgoederen voldoende zijn. Voor de vervangingsopgave van groen zijn vanaf 2018 extra middelen beschikbaar in afwachting van een langere termijnplan. Voor bruggen en kunstwerken zijn de middelen voor de lange termijn onvoldoende.
Behalve het normale onderhouds- en vervangingsregime krijgt de integrale vernieuwing van de openbare ruimte in de oudere wijken extra aandacht onder de noemer Revitalisering (zie ook programma 3).

Op basis van onze ervaringen met het MJOP voor de wegen werken wij in 2019  toe naar een integraal meerjarig vervangingsprogramma voor de openbare ruimte.
In 2019 realiseren we met een uitloop naar begin 2020 de revitaliseringsprojecten in de Maten en Zuid. De lessen die we hieruit trekken worden meegenomen in de evaluatie en bij de voorbereiding van nieuwe revitaliseringsprojecten vanaf 2021. Vanwege de benodigde voorbereidingstijd om in 2021 tot uitvoering te komen zal die voorbereiding reeds in 2019 worden opgestart.

In 2019 hebben we het nieuwe integrale beheerprogramma voor de periode 2020-2021 gemaakt.
De 3 revitaliserings pilotprojecten zijn in 2019 uitgewerkt en uitvoerig besproken met de diverse stakeholders. In 2020 zullen de pilots in uitvoering gaan.

Groen is een onderscheidende kwaliteit van Apeldoorn. Het is ons natuurlijke kapitaal. De budgetten voor onderhoud zijn toereikend om te kunnen voldoen aan het onderhoudsniveau. Maar ze zijn ontoereikend om in de vervangingsopgave op de lange termijn te kunnen voorzien. In deze begroting hebben wij investeringsruimte voorzien om een eerste aanzet te kunnen maken met de vervanging en vernieuwing van oudere bomen en beplantingen. Een vervangingsplan voor de langere termijn volgt in 2019. Hoewel het dagelijkse onderhoud goed op orde is, is de belevingswaarde vanwege bezuinigingen de laatste jaren behoorlijk versoberd. Vanaf 2018 zijn er middelen beschikbaar om meer kleur aan te brengen. Verder wordt In het kader van het groenplan gewerkt aan versterking van het groen en verbetering van de uitstraling.
Groen kent een grote betrokkenheid bij de bevolking die zich vertaalt in bewonersparticipatie. Daarmee voegen bewoners zelf kwaliteit aan hun eigen woonomgeving toe. Inmiddels zijn er ruim 200 initiatieven.

Realisatie van € 1,8 miljoen investeringen voor de periode 2018-2021.

Er zijn meerdere bomen aangeplant bij diverse wegenherstel- of rioleringsprojecten (zoals in de Parkenbuurt, aan de paralelweg Zwolseweg, de P. de Hoochlaan en de Koninginnelaan). Daarbij is geïnvesteerd in goede groeiplaatsen en er zijn klimaatbestendige boomsoorten toegepast. Ook zijn er bomen aangeplant op kale of versteende locaties, zoals bij de woonboulevard aan de Zutphensestraat, langs de Deventerstraat en op Stationsplein Zuid. Vanwege vertraging door de PFAS-problematiek zijn er een aantal projecten doorgeschoven naar begin 2020. Het gaat om de vergroeningsprojecten Zwolseweg en de Laan van Orden en de projecten voor het aanbrengen van kleurrijke beplanting in diverse winkelcentra (zoals WC Orden, Maasstraat, ’t Fort, Adelaarsplein, Schubertplein, De Eglantier). Veel volwassen bomen met slechte ondergrondse groeiomstandigheden hebben een ondergrondse bemestingsgift gekregen. De slechtste sierheestervakken zijn gerenoveerd en daar is klimaatbestendige- en kleurrijke beplanting aangebracht.

In 2014 is gestart met de uitvoering van de maatregelen die zijn opgenomen in het ‘Herstelplan Wegen (fiets-, voetpaden en wegen)’. Mede door de extra provinciale middelen is de kwaliteit van onze wegen in de afgelopen jaren grotendeels hersteld. Vooral de asfaltwegen zijn in kwaliteit toegenomen (wat ook de insteek was van het Herstelplan). Daarmee is de basis inmiddels redelijk op orde. We zetten een deel van het budget in voor het omvormen van asfalt naar elementenverharding en een deel op specifieke projecten waar grote kansen liggen om meerwaarde toe te voegen (bijvoorbeeld een grote plus in beeldkwaliteit, veiligheid of functionaliteit). Bij dergelijke ingrijpende projecten geven we inwonersparticipatie een grotere rol. Het zijn immers de bewoners en gebruikers die echt kunnen vertellen hoe hun straat een aantrekkelijk verblijfsklimaat krijgt. Daarbij vinden wij het logisch om het Wegenplan in de toekomst te verbreden naar een integraal vervangingsprogramma openbare ruimte. In het MJOP Wegen 2017-2019 is het programma voor drie jaar opgenomen.

In 2019 worden de wegen en fiets/wandelpaden conform het 'uitvoeringsplan 2019' in uitvoering gebracht.
Wij gaan het Wegenplan verbreden naar een integraal vervangingsprogramma openbare ruimte.

De wegen en de fiets/wandelpaden zijn conform het 'uitvoeringsplan 2019' in uitvoering gebracht.
Door de perikelen rondom PFAS is er wel enige vertraging opgetreden in de uitvoering van enkele projecten.

Het integraal beheerprogramma 2020-2021 is in 2019 tot stand gekomen.

Apeldoorn heeft de laatste jaren sterk ingezet op het vervangen van minder energie efficiënte armaturen door dimbare LED armaturen. Ruim vijfentwintig procent van het areaal in Apeldoorn bestaat nu uit dimbare LED armaturen.
Het resultaat is dat het energiegebruik van 6.000.000 kWh gedaald is naar 5.000.000 kWh.
De komende jaren gaan wij door met het vervangen van minder energie efficiënte armaturen in de woongebieden en op de ringwegen door een dimbare LED variant. Tevens krijgen de masten op de ringwegen een schilderbeurt en worden slechte masten vervangen door nieuwe masten. Met deze aanpassing dragen wij bij aan een mooi, aantrekkelijk en duurzamer Apeldoorn.

Het planmatig onderhoudsbudget wordt overeenkomstig het jaarlijkse onderhoud- en vervangingsplan ingezet.

In 2019 zijn er ruim 1250 bestaande armaturen vervangen door dimbare LED armaturen.
Tevens zijn er 450 lichtmasten vervangen, 550 masten geschilderd en 75 stabiliteitsmetingen steekproefsgewijs op de lichtmasten uitgevoerd om de restlevensduur te kunnen bepalen.
Meest in het oog springend project is de vervanging van armaturen op de Zwolseweg. Het geeloranje licht is vervangen door warm witte dimbare Ledverlichting. Met de nieuwe Ledverlichting is het lichtbeeld verbeterd en het strooilicht verminderd . Met de nieuwe LED besparen we jaarlijks 45.000 kWh wat overeenkomt met energieverbruik van 10 huishoudens.

De gerealiseerde energiebesparing  is ruim 140.000kWh.

Het algemene beeld is dat er voldoende middelen zijn om de bruggen, tunnels en viaducten op orde te houden. Voor de langere termijn, na 2030, zijn de vervangingsgelden met betrekking tot renovatie van kanaalbruggen en spoorviaducten niet aanwezig.

In 2019 worden voornamelijk houten bruggen en betonnen bruggen onderhouden of vervangen.
Op de planning voor 2019 staan de Aristotelesstraatbrug, Heembrug, Poortersbrug, kanaalbrug Matenpoort en diverse duikerbruggen.

In 2019 heeft het onderhoud aan de geplande houten- en betonnen bruggen plaatsgevonden.

In februari 2018 is het College van B en W geïnformeerd over de stand van zaken. Daarin is aangegeven dat de egalisatiereserve aanmerkelijk is verbeterd maar dat vinger aan de pols nodig blijft. Aandachtspunten om aan te werken zijn:
- verdere verbetering van het productenaanbod en dienstverlening  
 - de toekomst van de begraafplaats Soerenseweg,
-  de provinciale ontwikkelingen rond natuurbegraven. Verbetermaatregelen die in 2018 zijn genomen betreffen de drainage van begraafplaats Wenum en een nieuwe Beheersverordening. Een visie voor de Soerenseweg komt in 2019 gereed.
De aanpassing van de provinciale omgevingsverordening in 2018 rond natuurbegraven bemoeilijkt het realiseren van een natuurbegraafplaats in de omgeving van Heidehof. Dit is verwoord in een zienswijze op de concept-omgevingsverordening. Tegelijkertijd wordt natuurbegraven in andere delen van het Gelders natuurnetwerk wel eerder haalbaar. De verwachting is dat dit tot particuliere initiatieven gaat leiden. Daarvoor is het echter nodig dat de gemeente de beleidsregel rond bijzondere begraafplaatsen aanpast.

Toekomstvisie voor de begraafplaats Soerenseweg.

Verdere ontwikkelingen rond natuurbegraven:
- kansen voor gemeentelijk initiatief n.a.v. gewijzigde Provinciale omgevingsverordening,
- positie gemeentelijke positie in het faciliteren van particuliere initiatieven.

In 2019 hebben wij samen met alle betrokkenen een open proces gevoerd over de toekomst van begraafplaats Soerenseweg. Dit proces heeft een positieve betrokkenheid bij de deelnemende partijen opgeleverd. Eén en ander krijgt een afronding in de eerste helft van 2020.
Op de begraafplaats aan de Soerenseweg zijn de paden inmiddels deels opgeknapt.

Voor de begraafplaats Heidehof spelen enkele vraagstukken die vragen om een toekomstvisie. Daarom zijn wij eind 2019 gestart met een open proces rond de toekomst van deze begraafplaats.

Met betrekking tot natuurbegraven zijn er stappen gezet om te komen tot een locatie in de buurt van de begraafplaats Heidehof. De plannen krijgen gestalte maar zijn afhankelijk van grondverwerving en het planologisch proces. Wij verwachten u hierover midden 2020 te kunnen informeren.

In 2019 wordt het jaarprogramma van Rioleringsplan 2016-2020 uitgevoerd. Speerpunten van het plan zijn anticiperen op klimaatverandering door het afkoppelen van regenwater en de openbare ruimte meer geschikt maken voor de opvang van regenwater. Er wordt ingezet op het afkoppelen van 6 ha verhard oppervlak o.a. in de openbare ruimte, bij scholen en particulieren door middel van een subsidieregeling. Samen met het waterschap wordt gewerkt aan een verdere verduurzaming van de afvalwaterketen. Een reguliere taak is het dagelijks beheer en groot onderhoud van de riolering. Onderzoek toont aan dat de staat van de riolering in Apeldoorn gemiddeld goed is. Daarom zijn vanaf 2017 voor een periode van 10 jaar de vervangingsinvesteringen in de riolering verlaagd. Er wordt wel meer ingezet op reparatie.

Binnen het programma worden diverse projecten uitgevoerd. De belangrijkste zijn: maatregelen tegen wateroverlast, waterkwaliteitsmaatregelen, groot onderhoud en verbeteringen in de riolering, beekherstel en diverse afkoppel projecten. Er wordt in 2019 ook weer ingezet op het afkoppelen van 6 ha verhard oppervlak o.a. bij de omvorming van wegen in de Parken.
Daarnaast lossen wij knelpunten op, onder andere de wateroverlast aan de Molenvaart (Lieren), Baron Sloetkade en de Landgoedlaan. Verder baggeren wij overstortvijvers in Ugchelen en Beekbergen uit en renoveren wij het gemaal Wormen. Voor beekherstel staat in 2019 het deeltrajecten van de Ugchelse beken op het programma. Ook worden de beek in Kerschoten en de Schoolbeek (Ugchelen) hersteld. Daarnaast wordt de Grifthof en de bovengrondse verbinding Orderbeek-Grift/Driehuizerspreng aangelegd.

In 2019 is de uitvoering van het programma van het Gemeentelijk Rioleringsplan 2016-2020 voortgezet. Speerpunten van het plan zijn 1/anticiperen op klimaatverandering door aanpak knelpunten en het afkoppelen van regenwater, 2/een verdere verduurzaming van de afvalwaterketen en 3/het in stand houden van de riolering. In 2019 is 9,6 ha verhard oppervlak afgekoppeld o.a. in de openbare ruimte, bij scholen en particulieren (subsidieregeling). Ook zijn een aantal knelpunten oa voor wateroverlast, waterkwaliteit en op basis van klachten aangepakt. Voor het op orde houden van de staat van de riolering zijn een aantal onderhoud- en vervangingsprojecten uitgevoerd conform onderhoudsplan. Een reguliere taak is het dagelijks beheer en groot onderhoud van de riolering, waaronder reiniging, inspectie en reparatie van riolen en gemalen.

Daarnaast wordt gewerkt aan het herstel van beken en sprengen. In 2019 is een groot deel van de beek in Kerschoten (winkelcentrum) hersteld.

Voor het beheer en onderhoud van verkeersapparatuur zijn er contracten gesloten met alle leveranciers. Dit geldt ook voor het verhelpen van storingen.  
Er worden diverse iVRI's (intelligente Verkeers Regel Installaties) geplaatst. Deze kunnen communiceren met de weggebruiker en zo de doorstroming beter regelen (de eerste kruispunten die hiervoor in aanmerking komen zijn: Arnhemseweg/Aluminiumweg en Hofveld/Ravenweg). Wij zetten in op anticiperende netwerkregelingen (traject Europaweg-Laan van Orden).
Daarnaast wordt het vervangingsprogramma integraal uitgevoerd in combinatie met het uitvoeringsprogramma Wegen.

Het onderhoud en de vervanging wordt jaarlijkse planmatig uitgevoerd en integraal bekeken ten opzichte van het uitvoeringsprogramma Wegen.

Het onderhoud en de vervangingen zijn conform planning uitgevoerd.

In 2019 zijn de volgende Verkeersregelinstallatie's (VRI's) omgebouwd naar een iVRI (intelligente VRI):
Deventerstraat- Vlijtseweg
Deventerstraat-Noorderlaan
Burgemeester Jonkheer Quarles van Uffordlaan-Molenstraat centrum
Wilhelmina Druckerstraat- PWA laan
Kayersdijk-Laan van de Mensenrechten
Wapenrustlaan-Kanaal Zuid
Zwolseweg-Hertenlaan.

Tevens is in 2019 de voorbereiding gedaan voor het vervangen van 2 VRI regeltoestellen. Deze worden begin 2020 vervangen. Het gaat om de volgende regeltoestellen:
Loolaan- Soerenseweg
Kerklaan-Röntgenstraat

Het project anticiperende netwerkregelingen (traject Europaweg-Laan van Orden) loopt nog door in 2020.

Voor het onderhoud parkeerapparatuur, parkeergarages en maaiveld zijn contracten afgesloten. In 2018 heeft een aanbesteding voor vervanging van nieuwe garage apparatuur plaatsgevonden. De vervanging wordt over drie jaar uitgesmeerd. Het betreft zowel vervanging van bestaande inmiddels afgeschreven apparatuur (bijvoorbeeld parkeergarage Orpheus als eerste) als nieuwe apparatuur (bijvoorbeeld parkeergarage Anklaar per 2019). Bij de aanbesteding is rekening gehouden met nieuwe ontwikkelingen zoals belparkeren in garages en kentekenherkenning, waarbij de keus voorligt deze direct op te nemen of in ieder geval apparatuur aan te schaffen die hierop in principe is voorbereid.

 In 2019 voeren wij het jaarlijkse onderhoud- en vervangingsplan verder uit.

In 2019 hebben het jaarlijkse onderhoud en de geplande vervangingen plaatsgevonden.
De parkeergarage onder het winkelcentrum Anklaar is in 2019 in gebruik genomen.
De vervanging van de parkeerapparatuur loopt door tot en met 2020.

Met betrekking tot het onderhoud wordt gewerkt met Meerjarenonderhoudsplannen (MJOP’s), conform de NEN 2767 overeenkomstig het in 2017 door u vastgestelde Uitvoeringskader Vastgoedbedrijf. Voor het merendeel van ons vastgoed zijn MJOP’s beschikbaar. Uitzonderingen hierop zijn objecten waarvoor afstoot/verkoop wordt overwogen en het vastgoed in projectontwikkelingsgebieden. Hier wordt alleen het hoognodige onderhoud uitgevoerd.
De MJOP’s zijn leidend voor de wijze en mate van uitvoering van het onderhoud en vormen de (financiële) basis voor de onderhoudsvoorziening binnen het Vastgoedbedrijf. Voor een aantal objecten geldt dat het eigenarenonderhoud is belegd bij de huurder van het vastgoed. Dit geldt voor Orpheus, Coda, Omnisport en de Accresportefeuille (inclusief de gymlokalen). De gemeente streeft in lijn met haar eigenaarrol naar een goede regie en sturing op het door deze partijen uit te voeren eigenarenonderhoud van haar eigen vastgoed.
In 2017 hebben we met Accres nieuwe afspraken gemaakt voor het uitvoeren van het onderhoud en de bijbehorende bekostigingssystematiek via een dienstverleningsovereenkomst. Het MJOP is vastgesteld voor 20 jaar, uitbetaling vindt plaats op basis van de jaarplannen en achteraf vindt verantwoording en verrekening plaats. In 2018 is een format opgesteld met KPI’s als sturing- en verantwoordingsdocument tussen de gemeente en Accres.
In 2020 worden voor een aantal nieuwe/gerenoveerde objecten MJOP’s opgesteld en toegevoegd aan de onderhoudsvoorziening. Dit betreft onder andere gemeentewerf Noord (nieuwbouw), parkeergarage Anklaar (nieuwbouw), Huis van Schoone Kunsten (aanpassing), Coda Museum (aanpassing), brandweerkazerne van Schaffelaarweg (verbouwing), Het Woldhuis 11 (renovatie), rijwielstalling Hoofdstraat (aankoop+verbouwing), en de CMO-locaties (verbouwing).
In het verleden is een deel van de gemeentelijke veldsportaccommodaties (velden en bijbehorende kleedgebouwen) geprivatiseerd naar verenigingen die de accommodaties in gebruik hebben. Een deel (circa 35 velden) is nog gemeentelijk eigendom. Beleid van de gemeente blijft om het onderhoud van het entouragegroen over te laten nemen door de verenigingen. Een groot aantal overeenkomsten met de verenigingen is hier al op aangepast.

Uitvoering van het onderhoud vindt plaats op basis van de medio 2018 te actualiseren MJOP's.
Vooralsnog is er geen MJOP opgesteld voor de landgoederen. Momenteel wordt gewerkt aan een toekomstplan voor het landgoed het Woldhuis. Afhankelijk van de uitkomst zal - gedeeltelijk - renovatie gaan plaatsvinden en een MJOP worden opgesteld. In 2018 zal hierover meer duidelijkheid komen.
Ten behoeve van het MFC Kristal, niet zijnde Accres, is inmiddels in samenwerking met de VvE-partner Woonmensen een MJOP opgesteld. Met ingang van 2019 wordt het gemeentelijk deel van dit MJOP, voor wat betreft de aan derden verhuurde objecten, toegevoegd aan de onderhoudsvoorziening Vastgoedbedrijf.

Het onderhoudsbudget is exclusief interne uren. Het onderhoudsbudget voor de door Accres te onderhouden panden  betreft het eigenaren- en gebruikersonderhoud. Het onderhoud Vastgoedbedrijf 2019 is inclusief de jaarlijkse storting in de onderhoudsvoorziening van het Vastgoedbedrijf. Het onderhoud aan sportvelden 2019 (onderdeel 9b van deze paragraaf) wordt eind 2018 vastgesteld en wordt gedekt vanuit de totale onderhoudsbegroting zoals hier opgenomen.

Het benodigd onderhoud op basis van de meerjarenonderhoudsplan 2019 is door de gemeente en Accres uitgevoerd.  Daarop zijn een paar afwijkingen.
Voor landgoed Woldhuis is het uit te voeren (achterstallig) onderhoud van 2 panden doorgeschoven naar 2020 vanwege de inmiddels afgesloten erfpachtovereenkomst Woldhuis met Natuurmonumenten. Deze 2 panden maken daar deel van uit.
Voor een deel van het onderhoud zijn werkzaamheden doorgeschoven naar 2020 vanwege ontwikkelingen met betrekking tot die panden, zoals koppeling aan uitvoering van verduurzamingsmaatregelen, projectwerkzaamheden en bestuurlijke keuze van VNOG voor huisvestingslocaties van brandweerposten.

Voor het Stadhuis, parkeergarage Anklaar en gemeentewerf Noord zijn in 2019 zogeheten prestatiecontracten voorbereid en deels afgesloten zodat vanaf 2019-2020 hiermee gewerkt wodt.

In het kader van dienstverleningsovereenkomst (dvo) onderhoud Accres 2018 zijn diverse werkzaamheden met bijbehorend budget doorgeschoven naar 2019. Dit onder andere vanwege de koppeling met verduurzamingsactiviteiten in 2019, waardoor werk met werk gemaakt kan worden. Een deel van het geplande onderhoud 2019 is doorgeschoven naar 2020, mede vanwege uit te voeren projectwerkzaamheden in 2020 (wijkcentrum De Stolp ten behoeve van CMO-CJG, verduurzamingsmaatregelen aan onder andere sporthallen en zwembaden).
In 2019 is de dvo, waaronder het onderdeel onderhoud, aan de hand van dit format geëvalueerd door gemeente en Accres. De evaluatie zal als input dienen voor de nieuwe dvo afspraken die per 2021 in zullen gaan. De nieuwe dvo afspraken worden in 2020 uitgewerkt en aan de raad ter consultatie voorgelegd.