Weerstandsvermogen en risicobeheersing

2.1.2 Financiële positie in vogelvlucht

In het bestuursakkoord 2018-2022 "De kracht van Apeldoorn" en ons collegewerkprogramma "Krachtig verder" gaven we aan dat financieel herstel speerpunt blijft. We willen voldoende eigen vermogen hebben bij een solvabiliteit van tenminste 20%. De schuldpositie willen we klein houden. Risico’s spelen hierbij een tweeledige rol: enerzijds zorgt het financieel herstel voor een stevige buffer om mogelijke risico’s op te vangen, anderzijds kan de omvang van risico’s (het tempo van) dit financiële herstel beïnvloeden.

De onderstaande tabel geeft een samenvattend overzicht. De indicatoren voor solvabiliteit en netto gecorrigeerde schuldquote vormen goede ijkpunten om te volgen of we ons doel van financieel herstel behalen. We hanteren hier de normen zoals we die eerder afspraken in het bestuursakkoord en het collegewerkprogramma. Voor de andere kengetallen gebruiken we de normen van de provincie Gelderland.

In de MPB 2020-2023 gaven wij aan dat de oplopende tekorten op Jeugd en WMO invloed  hebben op het ingezette financiële herstel. Ten opzichte van de stand per 31 december 2018 is onze schuldpositie toegenomen.
De hogere uitgaven aan het zorgdomein zijn hiervoor één van de oorzaken. Andere oorzaak is, dat we sinds 2017 meer zijn gaan investeren waardoor we meer leningen zijn aangegaan. Onze materiële vaste activa nemen ten opzichte van eind 2018 met € 66 miljoen toe (stand eind 2020).
Ten opzichte van de laatst gepresenteerde stand (begroting 2020) neemt de netto schuldquote af van 94,4% naar 92,04%. Een gevolg van het positief resultaat in de jaarrekening.

Een meer positief beeld laat de ontwikkeling van de solvabiliteit zien. Deze groeit in 2019 van 14,08% naar 16,99%. In de komende jaren wordt stevig ingezet om via een pakket aan maatregelen zoals genoemd in de Transformatienotitie Zorg domein de tekorten om te buigen. Daarnaast hebben we een buffer gecreëerd om eventuele tegenvallers op te vangen. Mede door deze maatregelen stijgt de solvabiliteit naar verwachting in de komende jaren verder naar ruim 19% eind 2023 en 20% in 2026. Dit percentage kent echter nog diverse onzekerheden, met name rendement van de ingezette ombuigingsmaatregelen in het zorgdomein moeten zich eerst nog bewijzen. Daarnaast moeten noodzakelijke aanvullende ombuigingen nog ingevuld worden.

De omvang van ons risico is ongeveer gelijk gebleven. In de prognose hebben we nog geen rekening gehouden met de onzekerheden en risico's, die de coronacrisis met zich meebrengt.
Door het positieve rekeningresultaat 2019 neemt ons weerstandsvermogen toe ten opzichte van onze prognose bij de laatste bijstelling (MPB2020), 1,52 ten opzichte van 1,37, dat wil zeggen van 'matig' naar 'voldoende'.

Voorzichtige conclusie is dat in 2019, met name door de stevige ombuigingsmaatregelen die in gang zijn gezet, de financiële positie zich meer positief lijkt te ontwikkelen dan verwacht. De eerder voorziene vertraging van het financieel herstel blijft, op basis van deze cijfers, beperkt. Aan de andere kant zien we nog veel onzekerheden en beseffen we dat voor de komende jaren aanzienlijke ombuigingen noodzakelijk zijn.

IJkpunten

Netto schuldquote gecorrigeerd (verplicht)
Voor een financieel gezonde situatie moet deze netto schuldquote lager zijn dan 90%. Voor de schuldquote gecorrigeerd houden we de volgende normen aan:

De gecorrigeerde schuldquote blijft sinds 2018 (rekening 2017) onder de 90%. In 2018 en 2019 hebben we enkele grote investeringen gedaan (bijvoorbeeld Anklaar en verbouwing stadhuis) In 2019 is een verdere stijging te zien, onder andere veroorzaakt door de hogere uitgaven voor Jeugd en WMO. Daardoor is onze schuldquote toegenomen. Desondanks blijft de score van dit kengetal vallen onder de categorie "goed".

Solvabiliteitsratio
We hanteren de volgende normen voor onze solvabiliteit (eigen vermogen/ totaal passiva):

We willen onze solvabiliteit terugbrengen op het niveau van 2008. De komende jaren is onze solvabiliteit nog te laag maar de cijfers laten een gestage groei zien. Mede door het positieve jaarrekeningresultaat 2019 en de in gang gezette bezuinigingsmaatregelen stijgt de solvabiliteit naar  16,99% in 2019. We verwachten met de nodige slagen om de arm, dat onze solvabiliteit doorgroeit naar 20% in 2026.

Weerstandsvermogen
Het risicoprofiel van de gemeente Apeldoorn is in het afgelopen jaar fors gestegen. Dat wordt met name veroorzaakt door hogere risico’s in het zorgdomein. Er ligt een stevig pakket aan beheersmaatregelen om die risico’s te verkleinen. Ook de niet financiële risico’s krijgen binnen ons systeem van risicomanagement steeds meer aandacht.

Ondanks het toenemende risicoprofiel verbetert de ratio voor het weerstandsvermogen ten opzichte van de jaarrekening 2018. In de komende jaren verwachten we een verdere verbetering van het weerstandsvermogen, met name door de stijging van de beschikbare weerstandscapaciteit. Per eind 2019 is de score  "voldoende".